Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam.
Hai câu thơ mở đầu bài thơ dài hơn 200 câu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tóm tắt “Lịch sử nước ta” từ xưa đến nay. Bản trường thi được Bác Hồ viết năm 1941 ở căn cứ địa Cao Bằng, nói lên tầm quan trọng của môn lịch sử và Bác muốn khơi dậy và cổ vũ truyền thống yêu nước của toàn dân ta thông qua sự hiểu biết lịch sử.
Dân tộc Việt Nam có một lịch sử lâu đời. Trong hoàn cảnh địa lý, khí hậu, Việt Nam ở vào vị trí chiến lược đặc biệt: “Cửa ngõ các nước Đông Nam Á, ra hai đại dương lớn, là nơi giao lưu của hai nền văn minh Ấn Độ - Trung Hoa”; ở cạnh một đế chế phong kiến phương Bắc luôn có xu hướng bành chướng xuống phía Nam - nơi có nhiều tài nguyên thiên nhiên phong phú về nông, lâm, thủy, hải sản, nhiều khoáng sản quý”. Vì vậy , đất nước Việt Nam luôn là mục tiêu nhòm ngó của các thế lực bành chướng - đế quốc.
Trong chiều dài lịch sử mấy ngàn năm, dân tộc Việt Nam phải đương đầu với hơn 20 cuộc xâm lược, gần như không có thế kỷ nào là không có chiến tranh. Kẻ địch lại có sức mạnh lớn gấp bội, hầu hết là những thế lực mạnh nhất nhì thế giới ở mọi thời kỳ (đế chế phong kiến Trung Hoa - 13 lần, đế chế Mông cổ - 3 lần, thực dân Pháp - 2 lần, phát xít Nhật - 1 lần, đế quốc Mỹ - 1 lần, Chiến tranh biên giới Tây Nam (1975 - 1978), Chiến tranh biên giới phía Bắc (1979), Cuộc hải chiến Hoàng Sa (1974), Cuộc hải chiến Trường Sa (1988)).
Nước Việt Nam thường ở thế: ít địch nhiều, yếu chống mạnh, nhỏ đánh lớn. Trước những cuộc chiến không cân sức, vì bắt buộc, nên không có cách nào khác là: Phải huy động toàn dân phá giặc, toàn diện đánh giặc; Phát huy cao độ lòng yêu nước, nêu cao chính nghĩa, hết sức coi trọng sự đoàn kết toàn dân, tạo thành một khối có sức mạnh kỳ diệu, vô song để chống đỡ với mọi thế lực hung hãn, tàn bạo.
Dân tộc Việt Nam trải qua bao nhiêu lần bị xâm lược, bị đô hộ, mà không bị tiêu diệt, không bị đồng hóa, vẫn tồn tại và phát triển, đó là nhờ dân tộc ta đã xây dựng được cho mình một truyền thống quý báu trong dựng nước, cứu nước và giữ nước. Truyền thống ấy được dựa vững chắc trên một nền tảng văn hóa lâu đời mang đậm bản sắc dân tộc Việt.
Dân tộc ta đã trải qua những trang sử vô cùng đau thương, tận cùng gian khổ, nhưng cũng thật oai hùng, rực rỡ! Song cho đến nay, lịch sử quân sự Việt Nam mới được giới thiệu từng giai đoạn, hoặc qua một số sự kiện cụ thể của từng thời đại mà thôi. Bao bạn bè khắp nơi ở trong và ngoài nước mong muốn có một bức tranh toàn cảnh về lịch sử chống xâm lược của Việt Nam từ cổ đại đến hiện đại.
Đồng chí Đặng Văn Việt và một số bạn bè tâm huyết đã bỏ nhiều thời gian, công sức thực hiện công trình biên soạn cuốn Lịch sử quân sự chống xâm lược của dân tộc ta. Tác giả viết đi viết lại 6,7 lần, đã tiến hành hội thảo khoa học 4 lần từ Bắc chí Nam, đã tranh thủ ý kiến nhân xét, đóng góp bổ xung của nhiều tướng lĩnh, các học giả nổi tiếng, đã nhận được sự cổ vũ khuyến khích mạnh mẽ và hết lòng của rất nhiều người biết đến việc xây dựng công trình lịch sử - văn hóa này.
Đây là một cuốn sách ở tầm cao đề cập đến toàn bộ lịch sử chống xâm lăng của dân tộc Việt Nam từ cổ đại đến thời đại Hồ Chí Minh. Cuốn sách là một công trình khoa học có giá trị, mang tính khái quát cao về những cái hay, nét độc đáo của nghệ thuật quân sự - thể hiện tài thao lược, trí thông minh của các tướng lĩnh.
Cuốn sách là tài liệu tham khảo bổ ích trong việc giáo dục lịch sử quân sự, nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh cho nhiều trường, Học viện quân sự - chính trị, Học viện Quốc gia. Sách có tác dụng giáo dục tinh thần yêu nước, ý chí quật cường bất khuất, lòng tự tôn, tự hào dân tộc, để tuổi trẻ Việt Nam đoàn kết, tích cực xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Dân tộc Việt Nam có truyền thống hào hùng chống ngoại xâm, chắc chắn phát huy truyền thống văn hóa, kinh tế, chính trị, ... đưa đất nước tiến lên ngang tầm với các nước tiên tiến trên thế giới.
Công trình biên soạn cuốn lịch sử quân sự quá rộng lớn về không gian, quá dài về thời giạn, nên không tránh khỏi có thiếu sót. Mong các bạn đọc quan tâm, cho những ý kiến nhận xét và bổ sung, để khi tái bản cuốn sách thêm hoàn hảo.
Xin thành thực cảm ơn và hoan nghênh tác giả Đặng Văn Việt cùng các cộng tác viên đã viết nên cuốn sách quý giá này - một đóng góp rất có ý nghĩa vào kho tàng tư liệu về nghệ thuật - lịch sử quân sự, kho tàng lịch sử - văn hóa nước nhà.
Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với toàn thể quân đội, nhân dân cả nước, bạn bè xa gần trong và ngoài nước, cùng những ai yêu khoa học quân sự và lịch sử Việt Nam.
Hà Nội, ngày 7 tháng 12 năm 2003.
Thượng tướng, GS, NGND Hoàng Minh Thảo
Nguyên Viện trưởng Học viện Quốc phòng,
Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược QĐND Việt Nam
